حیله های شرعی (ربا)

پیشگفتار
 

مردم سه گروهند: گروهى در برابر دستورات حق تسلیم محضند، و بندگانى هستند جان و دل بر کف، چشم بر امر و گوش بر فرمان.
آنها هنگامى که به حلال و حرامى برسند، موضع خود را در برابر آن کاملا مشخّص مى‏کنند، بساط حرام را جمع مى‏کنند، جز به حلال نمى‏اندیشند و حتّى فکر دور زدن حلال و حرام و رسیدن به خواسته دل را در سر نمى‏پرورانند.
آرى، آنها در هر حال رضاى خدا را مى‏طلبند و بس، این گروه هر چند از نظر کمّیّت کم باشند، از نظر کیفیّت در حدّ اعلاى ایمان و تقوا و معرفت قرار دارند و مصداق «أُولئِکَ الْمُقَرَّبُونَ»  هستند.  

                              ــــــــــــــــــــــــــــــ
گروه دوم، کسانى هستند که روح اطاعت و تسلیم بر وجودشان حکمفرماست، امّا در پاره‏اى از موارد که تمایل به امورى دارند، مایل هستند راه صحیح شرعى، براى فرار از حرام به حلال پیدا کنند و به مقصد و مقصود خود برسند، در این گونه موارد از اهل تحقیق، تحقیق مى‏کنند و اگر راهى پیدا کردند، اقدام مى‏کنند.                    
به تعبیر دیگر، هدف آنها رسیدن به مقصود است- هر چند مادّى و دنیایى- ولى با حفظ حلال و حرام، و رعایت دستورات شرع انور، و لذا، در آنجا که مسأله پیچیده است، براى پیدا کردن راه فرار به سراغ علماء و فقها رفته و نظرات آنان را جستجو مى‏کنند، و اگر شرع اجازه نداد رها مى‏کنند و اصرارى ندارند.
به یقین اینها در حدّ مقرّبان نیستند؛ ولى در صف مطیعان قرار دارند. 

                              ــــــــــــــــــــــــــــــ
گروه سوم، کسانى هستند که در ظاهر جزء دینداران و خدا باورانند، ولى تمایلات نفسانى قوى دارند، که براى نیل به آن، به هر درى مى‏زنند.
مایل به گناه آشکار نیستند، ولى براى رسیدن به مقاصد مادّى خود، به دنبال توجیه گرانى هستند که از طریق توجیهات، به خواسته‏هاى آنها آب و رنگ شرعى بدهند.
از نشانه‏هاى آنها این است که در آنجا که منافع کلانى دارند و شرع در ظاهر به آنها اجازه نمى‏دهد، به سراغ حیله‏هاى شرعى مى‏روند، حلال و حرام را دور مى‏زنند، تا راه عبورى هر چند ظاهرى و ساختگى پیدا کنند.
نشانه دیگر آنها اصرار ورزیدن در عبور از خطوط قرمز شرع است! گاه اگر عالمى به آنها اجازه نداد، به سراغ عالم دیگرى مى‏روند، شاید نظر او سهل‏تر باشد و راه چاره‏اى به آنها بیاموزد.
معمولا آنها در سطح پائینى از معرفت دینى قرار دارند، و همه جا به ظواهر بسنده مى‏کنند، گوئى باور ندارند خدا قدرت دارد از طرق مشروع و بى‏دغدغه، مشکل آنها را حل کند، و به فرض که مصلحت در حلّ آن نباشد از آن صرف نظر کنند و چشم بپوشند.
مسأله حیله‏هاى شرعى مربوط به این گروه است.
البتّه حیله معنى وسیعى دارد که شامل هر گونه چاره اندیشى، چه مثبت و چه منفى، مى‏شود، و بر این اساس هم گروه دوم را شامل مى‏شود و هم گروه سوم را، منتها در گروه دوم حیله به معنى راه کار مشروع و مقدّس مثبت است و در گروه سوم به معنى راه کارهاى منفى و نامقدّس و به اصطلاح کلاه شرعى درست کردن است.
و از آنجا که مسأله رباخوارى از شایع‏ترین گناهان در محیطهاى اقتصادى است، و از طرق سهل درآمدهاى کلان است، انشاء الله درپست های آتی موضوع ربا را پیگیری خواهیم نمود /والله العالم 

انشاء الله 

ادامه دارد